Zbawienny wpływ sauny
W Stanach Zjednoczonych wielu Amerykanów korzysta z sauny tylko okazjonalnie, podobnie jak i w Polsce. Być może sauna odwiedzana jest po siłowni lub na wakacjach – jeśli w ogóle. Sauny popularne są na Łotwie i Litwie, w Estonii i Rosji. Jednak królowa jest tylko jedna – Finlandia – państwo, które może poszczycić się bardzo wysokim odsetkiem uczęszczania do saun. Aż 99 procent Finów korzysta z sauny przynajmniej raz na tydzień, a niektórzy znacznie częściej. Dlaczego?
Finowie traktują przede wszystkim wyjście do sauny jako rodzaj relaksu i odprężenia. Zasada jest prosta: siada się w cichym, półciemnym i ogrzewanym pomieszczeniu, z parą lub bez niej, a czynność ta gwarantuje sprawdzone korzyści zdrowotne, z których każdy może czerpać także przyjemność. Nie dziwi nikogo zatem, że większość badań nad korzyściami zdrowotnymi saun pochodzi z Finlandii, kraju który zamieszkuje prawie 5,5 miliona osób mających do swojej dyspozycji około 3 milionów saun. Są one podobno tak powszechne i popularne jak telewizory. Oprócz saun publicznych, spotykane są one również w domach prywatnych, w biurach, innych miejscach pracy, a nawet w fabrykach. Z kolei regularne korzystanie ze swoistej kąpieli jest integralną częścią fińskiego życia i tradycją. Według Harvard Health Blog:
„Sauny są dostępne dla Finów na każdym etapie życia […]sauna fińska ma na celu zmniejszenie stresu. Od wieków stanowi miejsce spotkań dla rodziny i przyjaciół.
Sauna może obniżyć ryzyko demencji
W XXI wieku, choroba Alzheimera jest najczęstszą przyczyną otępienia. Szacuje się ze w Ameryce to szósta z kolei, permanentna przyczyna zgonów. Okazuje się jednak, że korzystanie z sauny może być jednym z narzędzi pomocnych w zapobieganiu rozwoju choroby. Fińscy naukowcy przeanalizowali dokumentację medyczną ponad 2300 mężczyzn, którzy uczestniczyli w badaniu choroby niedokrwiennej serca (w skrócie KIHD Kuopio Ischaemic Heart Disease) śledząc ich stan zdrowia przez średnio 20 lat. Mężczyźni, którzy korzystali z sauny od czterech do siedmiu razy w tygodniu, mieli o 66 procent niższe ryzyko wystąpienia demencji i 65 procent niższe ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera, w porównaniu do mężczyzn, którzy korzystali z sauny raz w tygodniu. Średnia długość każdej wizyty w saunie wynosiła około 15 minut.
W jaki sposób sauna może wspomagać pracę mózgu ?
Korzystanie z sauny może poprawić działanie mózgu, w tym potencjalnie obniżyć stan zapalny i ciśnienie krwi, ulepszyć funkcje naczyniowe oraz poprawić samopoczucie. Badania wykazały, że zażywanie kąpieli zwiększa poziom noradrenaliny, jednego z hormonów stresu (istnieją również adrenalina oraz kortyzol), który zwiększa ostrość i uwagę, jak również prolaktyny, która może przyczyniać się do wzrostu mieliny (tłuszczowej substancji niezbędnej do prawidłowej pracy układu nerwowego), i w ten sposób pomagać mózgowi szybciej i sprawniej funkcjonować oraz naprawiać uszkodzone komórki nerwowe. Zwiększenie endorfin i dobry nastrój, które często odczuwalne są po ćwiczeniach wysiłkowych mogą być związane ze stresem cieplnym, a taki zapewnia nam właśnie pobyt w saunie. Istnieje również potencjalny związek pomiędzy ekspozycją na ciepło i pochodzącym z mózgu czynnikiem neurotroficznym lub inaczej BDNF (z ang. brain-derived neurotrophic factor – białko wydzielane przez neurony), który aktywuje komórki macierzyste mózgu i przekształca je w nowe neurony. BDNF uruchamia również wiele innych substancji chemicznych, które wspierają prawidłową aktywność neuronów. Co ciekawe, intensywne ćwiczenia zwiększające ciepło organizmu zwiększają automatycznie BDNF, dodając kolejne wsparcie dla naszego mózgu.
Zadbaj także o serce
Atrybuty korzystania z sauny rozciągają się na całe ciało, w tym na narząd pompujący krew i rozprowadzający tlen w organizmie – serce. Na podstawie tych samych danych z badań KIHD, naukowcy mogli stwierdzi
, że częstotliwość korzystania z sauny i długość czasu spędzanego w saunie są powiązane z obniżonym ryzykiem śmiertelnych ataków na tle sercowo-naczyniowym. Wizyty w saunie przyczyniły się także do zmniejszenia ryzyka zgonu z jakiejkolwiek przyczyny, a im częściej mężczyźni korzystali z sauny, tym lepiej. Panowie, odwiedzający łaźnie parową siedem razy w tygodniu, zmniejszyli ryzyko zgonu z powodu poważnych problemów z sercem o połowę w porównaniu do osób, które korzystały z niej raz w tygodniu. Mało tego częste kąpiele wiązały się ze zmniejszonym ryzykiem nagłej śmierci w wyniku zawału, śmiertelnej choroby niedokrwiennej serca i śmiertelnej choroby sercowo-naczyniowej. Wnioski te pozostały jednolite nawet w przypadku uwzględnienia czynników zewnętrznych i zakłócających, takich jak palenie tytoniu, ciśnienie krwi i poziomy triglicerydów. Największe profity uzyskiwały osoby, których wizyty w saunie trwały co najmniej po 19 minut. Dobrodziejstwa były tak znaczące, że naukowcy skłonni byli porównać kąpiel w saunie do ćwiczeń o niskiej lub umiarkowanej intensywności, zauważając, że częstotliwość rytmu serca wzrastała nawet do 100 uderzeń/minutę podczas umiarkowanego korzystania z sauny oraz do 150 uderzeń/minutę w trakcie bardzo ciepłej kąpieli, odpowiadającej wysiłkowi fizycznemu. Te opisywane zalety związane z kąpielą w saunie odpowiadają podobnym korzyściom wynikającym z regularnych ćwiczeń fizycznych, takim jak poprawa ciśnienia krwi czy usprawnienie pracy lewej komory sercowej. Udokumentowano również, że pojemność minutowa serca wzrasta, głównie ze względu na nasilenie częstotliwości bicia serca podczas kąpieli w saunie.
Kondycja hipertermiczna poprawia wydajność ćwiczeń
W innym badaniu osoby, które miały 30-minutową sesję w saunie dwa razy w tygodniu przez trzy tygodnie zaraz po treningu, zwiększały czas potrzebny na <bieg do wyczerpania> o ponad 30 procent. Sytuacja ta może być spowodowana hipertermiczną kondycją czyli aklimatyzowaniem się do ciepła niezależnie od tlenowej aktywności fizycznej poprzez korzystanie z sauny, co zwiększa wytrzymałość i ułatwia wykonywanie ćwiczeń, mimo iż temperatura ciała jest podwyższona. Ponieważ ciało człowieka poddawane jest odpowiednim ilościom stresu cieplnego, ma czas aby stopniowo przyzwyczaić się do otaczającej go temperatury, wywołując przy tym wiele korzystnych zmian w organizmie. Te udoskonalenia to zwiększona objętość osocza i zwiększony przepływ krwi do serca oraz mięśni (zmaksymalizowana wytrzymałość sportowa) wraz ze zwiększoną masą mięśniową. Wszystko to występuje z powodu podniesionego poziomu białek, szoku cieplnego i hormonu wzrostu. Do innych fizjologicznych adaptacji, które występują w warunkach hipertermicznych zaliczamy:
*ulepszone mechanizmy sercowo-naczyniowe i obniżona częstotliwość akcji serca
*niższa temperatura ciała podczas obciążenia
*zwiększona potliwość i wrażliwość na pot podczas kontroli termoregulacyjnej
*zwiększony przepływ krwi do mięśni szkieletowych (znany jako perfuzja mięśniowa) i innych tkanek
*powiększona liczba krwinek czerwonych
*zwiększona efektywność transportu tlenu do mięśni
Ból, detoksykacja i długowieczność
Wiele osób korzysta z sauny w celu złagodzenia napięcia mięśniowego, a naukowcy sugerują, że sauna może być pomocna w regeneracji organizmu po treningach siłowych i wytrzymałościowych. Inne badania pokazują, iż korzystanie z sauny przyczynia się do zmniejszenia bólu u pacjentów z fibromialgią (rzadkie schorzenie reumatyczne, charakteryzujące się przewlekłym i uogólnionym bólem mięśni i stawów). Na podstawie obserwacji 44 pacjentów z fibromialgią, udowodniono zmniejszenie bólu od 33 procent do 77 procent po zastosowaniu suchej sauny z suchym promieniowaniem podczerwonym. Pół roku po zakończeniu badania uczestnicy nadal odczuwali znaczną redukcję bólu (od 28-68% pacjentów). Z badań dotyczących długowieczności wynika, że można zwiększyć poziom hormonu wzrostu (HGH) dwukrotnie, zażywając dwie 20-minutowe kąpiele w saunie (w temperaturze ok. 80 stopni Celsjusza) oddzielone od siebie 30 minutowym okresem chłodzenia ciała. Dwie 15-minutowe sesje w saunie, oddzielone 30-minutowym okresem chłodzenia, mogą podnieść Twoje HGH pięciokrotnie. Inne korzyści płynące z użytkowania sauny występują dzięki zwiększonej potliwości. Wiele osób nie poci się zbyt często, a pocenie się jest niezwykle ważne w procesie detoksykacji, ponieważ przyczynia się do wydalanie toksycznych metali takich jak arsen, ołów czy rtęć.
Rodzaje saun
Istnieją trzy podstawowe rodzaje saun:
- Mokra fińska sauna, w której wytwarzana jest para przez polewanie gorących kamieni (ciepło może być generowane przez spalanie drewna lub elektryczność)
- Sucha sauna fińska, która korzysta z ogrzewania elektrycznego, a zatem nie wykorzystuje wody (może to spowodować zwarcie)
- Sauny na podczerwień (tzw. infrared)
Różnica między sauną na podczerwień i tradycyjnymi saunami w stylu fińskim to sposób i źródło przewodzenia ciepła. W typowych saunach wewnątrz pomieszczenia instaluje się piec ogrzewany prądem lub opalany drewnem. Sauna nagrzewa się wolniej od sauny na podczerwień, za to temperatura jest znacznie wyższa a potęguje ją podlewanie wodą nagrzanych kamieni, w wyniku czego dochodzi do powstania gorącej pary. Sauna na podczerwień wytwarza fale, które bezpośrednio ogrzewają napotkane na swojej drodze obiekty. Dzięki temu, po uruchomieniu sauny, nie trzeba długo czekać aby móc z niej korzystać. Ponadto temperatura jest znacznie niższa niż w saunie tradycyjnej, przez co sesja może trwać dłużej, a człowiek poci się już przy niskich temperaturach.
Bowiem w saunie na podczerwień temperatura ciała naturalnie wzrasta, ale temperatura otaczającego powietrza nie. Kabiny z podczerwienią są zalecane (w przeciwieństwie do zwykłych saun) osobom które źle znoszą bardzo wysokie temperatury, mają problemy z krążeniem lub nieestetycznymi żylakami.
Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa podczas korzystania z sauny
Kąpiel w saunie jest uważana za bezpieczną dla większości zdrowych osób dorosłych. Może być także korzystna dla osób z astmą, przewlekłym zapaleniem oskrzeli, łuszczycą, przewlekłą zastoinową niewydolnością serca i chorobą reumatyczną. Niektórzy naukowcy sugerują, że długotrwałe kąpiele w saunie pomagają obniżyć ciśnienie krwi u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i poprawiają frakcję wyrzutową lewej komory serca u pacjentów z przewlekłą zastoinową niewydolnością tego narządu. Przejściowa poprawa czynności płuc, dzięki sesji w saunie, może zapewnić ulgę pacjentom z astmą i przewlekłym zapaleniem oskrzeli. Przebywanie w gorącej łaźni może również złagodzić ból i poprawić ruchomość stawów u pacjentów z chorobą reumatyczną. Ważne jest to, aby zawsze słuchać i obserwować swoje ciało, decydować o tym, ile stresu cieplnego można tolerować. Dlatego należy zaczynać przygodę z sauną powoli, stopniowo zwiększając długość swojej sesji do około 15-30 minut. Należy także pamiętać, aby pozostać nawodnionym przed, w trakcie i po sesji, i zawsze korzystać z sauny ze znajomym, przyjacielem lub członkiem rodziny, a nie samodzielnie. Pod żadnym pozorem nie wolno pić alkoholu w saunie, ponieważ alkohol i ciepło mogą wywoływać atak na tle sercowo-naczyniowym. W rzeczywistości, podczas gdy w saunach występuje bardzo mało ataków serca i nagłych zgonów, spożycie alkoholu podczas kąpieli w saunie zwiększa to ryzyko. Jeśli jesteś zdrowy i twój rozsądek także jest zdrowy, korzystanie z sauny jest nie tylko bezpieczne, ale bardzo korzystne.
W Nowym Sączu mamy do dyspozycji kilka saun
- Asma Group International. Solaria. Solna Kraina. Sauny. Fitness. Spa – ulica Lwowska 69A
- F.H.U. KURSPORT – ulica Brodowska 3
- Centrum Rekreacji WSB-NLU – ulica Zielona 33
- Fitness Station –ulica Jana Kochanowskiego 20
- Basen – Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji – ulica Nadbrzeżna 34
- Hotel Beskid – ulica Bolesława Limanowskiego 1
Kiedy jest nam chłodno, czujemy, że choroba pomału nas rozkłada i siłą zaciąga do łóżka lub chcemy się zwyczajnie odciąć od codzienności i zrelaksować łącząc przyjemność z pożytkiem, odwiedziny sauny są wręcz wskazane i skutecznie zregenerują nasze organizmy, napędzając je pozytywną energią i dawką potężnego ciepła – specjalnie na przekór zimie. Już dziś zrób coś dla siebie i swojego samopoczucia.
